Tarihi ve turistik şehir Şanlıurfa, Büyükşehir Belediyesi’nin vizyon projelerinden biri olan Haşimiye Meydanı için değişim sancıları yaşıyor. Belediye; kentin gelecek yüzyılını şekillendirmek isterken esnaf da taleplerinin yerine getirilmemesi halinde yerinden kımıldamak istemiyor. Peki, kazanan kaybeden kim olacak?
Haşimiye Meydanı konum olarak önemli bir noktada. Öyle ki kentin turist hareketliliğin en yoğun olduğu Balıklıgöl’e sadece 500 metre uzaklıktaki Haşimiye Meydanı; Tarihi Hanlar Bölgesi ile yine Tarihi Konut Bölgesi arasında geçiş konumunda bulunuyor. Bu nedenle esnaf için stratejik öneme sahip olsa da, trafik açısından da tam bir keşmekeş alanı. Hem vatandaşlar, hem turistler için çoğu zaman çilenin adresi…
2011’DEKİ İLK PROJE: ÖZDİKER ÇARŞISININ KALDIRILMASI ÖNEMLİ
Şanlıurfa’nın geleceği ‘paylaşım’ teması üzerine kurgulanırken; kentsel mekan ve yaşam kalitesi sorunlarının çözümüne de katkı sağlanması amacıyla çeşitli projeler hazırlandı. Yıl 2011’di. Projeler arasında Haşimiye Meydanı da yer alıyordu.
Proje notuna Haşimiye Meydanı’nın aslına uygun olarak ortaya çıkarılmasının sağlanması için Özdiker Çarşısı’nın kaldırılmasının önemli olduğu yazıldı. Böylece tarihi Haşimiye Meydanın ortaya çıkarılması ile Gümrük Hanı, Hacı Kamil Hanı, Pazar Cami, Arasta Hamamı ve Mevlevi Hane’nin de ortaya çıkarılması sağlanacak ve bölgedeki turizm potansiyeline katkıda bulunulacaktı.
Proje, kağıt üstünde kaldı.
CELALETTİN GÜVENÇ’İN SEÇİM VAADİYDİ
Aradan 3 yıl geçti. Takvimler 2014’ü gösterirken Haşimiye Meydanı Projesi bu kez dönemin Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Celalettin Güvenç’in 763 projesinde yer buldu. İsmi “Sarayönü-Haşimiye Meydanı Arasını Turizmime Kazandırma ve Yayalaştırma Projesi’ydi.”
PROJEDEKİ ORTAK PAYDA: ÖZDİKER KUYUMCULAR ÇARŞISI YIKILACAK
Projenin hayata geçirilmesindeki temel fikir yine Özdiker Pasajı’nın yıkılmasıydı. Projeyle seçmenlere ise şöyle vaatler veriliyordu:
“Bu projemizle Haşimiye Meydanının ile Gümrük Hanı çevre düzenlenmesi yapılacaktır. Bu projemizde Özdiker Kuyumcular Çarşısı olarak adlandırılan iş merkezi yıkılarak meydana kazandırılacaktır. Esnafın mağdur olmaması için belediye ve vakıfa ait olan Mevlevi Hane kapalı çarşısı buradaki esnafa kiralanması düşünülmektedir.
Bu projemizle Sarayönü’nden Akarbaşına kadar olan yolu turizm alanı olarak değerlendirip, ulaşımın tramvay ile sağlayarak yayalaştırılması; yol boyunca tescili yapıların restorasyonu, yapılara Urfa taşı ile giydirilmesi; vatandaşların gezerken dinleneceği (Kara Meydan, Yıldız Meydanı ve Haşimiye Meydanında) mekanlar oluşturulması hedefleniyor.”
Güvenç belediye başkanı oldu ama proje hayata geçirilmedi.
NİHAT ÇİFTÇİ DE VADETTİ AMA…
Güvenç’in ardından koltuğa oturan isim Nihat Çiftçi de 2018 yılındaki bir açılışta projeyi gündeme getirerek “Haşimiye meydanındaki Özdiker pasajı yıkılacak. Pasajın yanında yer alan Tarihi Arasa hamamı müze olarak düzenlenecek" dedi. Bölgede dış cephe giydirme çalışmasının dışında bahse konu proje için hiçbir adım atılmadı.
YILLAR SONRA CESUR ADIM BEYAZGÜL’DEN GELDİ
Şanlıurfa’da 10 yılı aşkın süredir projelerde adı geçen Haşimiye Meydanı için en cesur adım Çiftçi'den sonra Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanlığı koltuğuna oturan Zeynel Abidin Beyazgül’den geldi. Göreve geldiği günden bu yana şehir merkezindeki sıkışıklığı gidermek ve tarihi hanlar bölgesine nefes aldırmak için birçok noktada kamulaştırma projesi başlatan Başkan Beyazgül, buna bir yenisini daha ekledi. Girişimler sonucu Özdiker Kuyumcular Çarşısı’nın kaldırılması için Resmi Gazete ile yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile acele kamulaştırma yetkisi Büyükşehir Belediyesine verildi.
ÖZDİKER ESNAFINDAN TEPKİ, ÇARŞI ESNAFINDAN DESTEK
Karar ile çarşıda toplamda 122 işyeri kamulaştırılarak yıkılacaktı. Her değişimin sancılı süreci olduğu gibi Haşimiye Meydanı için de itirazlar gecikmedi. Özdiker Çarşısı esnafı adeta ayaklandı. İş yerlerinin yıkılması halinde mağdur olacaklarını belirten çarşı esnafı, Büyükşehir Belediyesi’nin iş yerlerine karşılık kendilerine yer tahsis etmesini ya da iş yerleri için belirlenen bedelinin gerçek değerinin verilmesini istedi. Tepkiler istifa çağrılarına kadar uzandı.
Pek çok çarşı esnafı ise tepki yerine Beyazgül’e destek verdi. Turizmde hareketlilik yaşanacağını öngören esnaflar, turizm potansiyeli yüksek olan tarihi hanlar bölgesinin cazibe merkezi haline getirilmesi için Özdiker Kuyumcular Çarşısının yıkılmasının yerinde bir karar olduğunu dile getirip yıkım çalışmasının bir an önce başlamasını istedi.
UZMAN İSİMDEN DE DESTEK: ESNAFIN ÇEKİNCELERİNE KATILMIYORUZ
Uzmanlar da kentin geleceği açısında projenin yerinde olduğunu savundu. Şanlıurfa Şehir Plancıları Odası Başkanı Mehmet Selim Açar, “Alanın kamulaştırılmasında çarşı esnafımızın çekincelerini anlıyoruz ama çekincelere katılmıyoruz. Kamulaştırma olunca 'Yağma Hasan’ın Böreği' olmuyor. Diğer tarafta idarecilerimiz için bu husus kim ne der, nasıl tepkileri almayız meselesi değil memleket meselesi olmalıdır” diyerek projenin yürütücülerine destek verdi.
GAZETECİ ARISÜT YENİ PROJEYE MERCEK TUTTU
Tüm bu gelişmelerin üzerinden neredeyse 1 yıl geçti. Henüz Özdiker Pasajı yıkılmadı. Gazeteci-Yazar Mustafa Arısüt de henüz bir adım atılmayan meydan için farklı bir bakış açışı ile köşe yazısı kaleme aldı ve “Haşimiye Pasajının yıkılması hem tarihi bölgenin ortaya çıkarılması hem de trafik yükünün hafiflemesine sebep olacak ciddi bir çalışma. Kentini düşünenin kendini düşünmemesi gerekiyor. Esnafın kendi menfaatini korumak istemesi bir yere kadar anlaşılabilir ancak haklarının üstünde talepleri kente zarar verir” sözleriyle önce yetkililere seslendi.
“ARAÇSIZ CADDE İÇİN BEYAZGÜL’E DESTEK VERMEK GEREKİR”
Yazısının devamında da “Yapacak o kadar çok iş var ki” diyerek yeni bir projeden bahseden Gazeteci-Yazar Arısüt, “Bu durum belediyeyi iş yapmaktan bir soğutursa hiçbir yere dokunulmaz öylece kalır. Oysa yapacak o kadar çok iş var ki. Ahmet Bahçıvan İş Merkezi kalır. Divanyolu Caddesi kalır. Haşimiye Meydanı ile Divanyolu Caddesi ileriki dönemde trafiğe kapatılması planlanıyor çünkü bildiğim kadarıyla ve bu bana göre kentin en önemli projelerinden biri.
Her şehirde il dışından gelenlerin veya yerli halkın gezebileceği araçsız caddeler vardır. Ama Şanlıurfa’da yok maalesef. Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül’ün bunu yapabilmesi için hepimizin destek vermesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.
-DİVANYOLU TRAFİĞE KAPATILIRSA- “ESNAF İŞ PATLAMASI YAŞAYACAK”
Gazeteci-Yazar Arısüt Divanyolu’nun trafiğe kapatılmasıyla ekonomide de hareketlilik yaşanacağını belirterek “İlk etapta caddenin trafik akışına kapatılması belki bazı esnafın tepkisine neden olabilir ama bir süre sonra yaya sirkülâsyonunun yoğunluğu ile birlikte esnaf adeta iş patlaması yaşayacaktır. Şuanda kimse aracını park edip alış veriş yapamıyor park yeri bulamadığı için” ifadelerini kullandı.
BEYAZGÜL NE YAPACAK?
Esnafın tepkisine rağmen “Şehri değiştirmeyeceksek seçilmemizin ne anlamı var” diyerek meydan projesini şehre kazandırmakta kararlı olduğunu ifade eden Beyazgül’ün yakın zamanda projeyi tamamlaması beklenirken, Divanyolu için de adım atıp atmayacağını zaman gösterecek.
BİHA